Bolşevik Devrimi ve Rus İç Savaşı (1917-1922): Komünist İktidarın Doğuşu
- tayi
- 15 Şub
- 2 dakikada okunur
Bolşevik Devrimi, 1917 yılında Rusya’da Çarlık rejimini tamamen sona erdirerek sosyalist bir yönetimin kurulmasına yol açan büyük bir siyasi ve toplumsal değişimdi. Bu devrim, I. Dünya Savaşı’nın ortasında gerçekleşti ve Lenin önderliğindeki Bolşeviklerin yönetimi ele geçirmesiyle sonuçlandı. Ancak, Bolşeviklerin iktidarı sağlamlaştırması yıllar sürdü ve ülke, Kızıl Ordu ile Beyaz Ordu arasında kanlı bir iç savaşa sahne oldu.
1. Bolşevik Devrimi’nin Arka Planı
I. Dünya Savaşı ve Çarlık Rejiminin Çöküşü
1914 yılında başlayan I. Dünya Savaşı, Rusya için büyük kayıplara ve ekonomik çöküşe neden oldu.
Çar II. Nikolay’ın başarısız yönetimi, halk arasında büyük bir hoşnutsuzluk yarattı.
1917 yılına gelindiğinde, Rus ekonomisi çökmüş, askerler cephede savaşmayı reddetmiş ve işçiler greve başlamıştı.
Şubat Devrimi (1917) ve Geçici Hükümet
1917’nin Şubat ayında geniş çaplı halk ayaklanmaları sonucunda Çar II. Nikolay tahttan çekilmek zorunda kaldı.
Rusya’da "Geçici Hükümet" kuruldu, ancak bu yönetim savaşın devam etmesi gerektiğini savunarak halkın beklentilerini karşılamadı.
Bu süreçte işçiler, askerler ve köylüler tarafından oluşturulan Sovyetler (konseyler) giderek güç kazandı.
2. Ekim Devrimi: Bolşeviklerin İktidarı Ele Geçirmesi (7 Kasım 1917)
Lenin liderliğindeki Bolşevikler, "Bütün İktidar Sovyetlere" sloganıyla halk desteğini kazandı.
7 Kasım 1917’de (eski takvime göre 25 Ekim) Petrograd’da (St. Petersburg) Kışlık Saray’ı ele geçirerek hükümeti devirdiler.
Lenin, "Barış, Toprak ve Ekmek" vaadiyle işçi ve köylülerin desteğini aldı ve Bolşevik rejimini ilan etti.
Bolşeviklerin İlk Kararları
Rusya’nın I. Dünya Savaşı’ndan çekilmesi için Brest-Litovsk Antlaşması imzalandı.
Toprak sahiplerinin arazileri köylülere dağıtıldı.
Fabrikalar işçilerin yönetimine verildi.
Çarlık ve aristokrasiye ait ayrıcalıklar kaldırıldı.
Ancak, Bolşeviklerin radikal reformları ve tek parti yönetimi ilan etmeleri, ülkedeki farklı grupların tepkisini çekti ve iç savaşın başlamasına neden oldu.
3. Rus İç Savaşı (1918-1922)
Kızıl Ordu ve Beyaz Ordu Arasındaki Mücadele
Bolşevikler (Kızıl Ordu), Lenin ve Troçki’nin liderliğinde merkezi hükümeti savundu.
Beyaz Ordu, eski Çarlık yanlıları, milliyetçiler ve Batı destekli anti-Bolşevik güçlerden oluşuyordu.
İngiltere, Fransa, ABD ve Japonya gibi ülkeler Beyaz Ordu’yu destekleyerek Bolşeviklerin yenilmesini istedi.
İç Savaşın Önemli Gelişmeleri
1918’de Çar II. Nikolay ve ailesi Bolşevikler tarafından idam edildi.
1919’da Beyaz Ordu, Moskova ve Petrograd’a saldırsa da Kızıl Ordu tarafından püskürtüldü.
1920’ye kadar Beyaz Ordu ağır yenilgiler aldı ve Bolşevikler ülkenin büyük kısmını kontrol etmeye başladı.
4. Bolşeviklerin Zaferi ve Sovyetler Birliği’nin Kuruluşu (1922)
1922’de Kızıl Ordu, Beyaz Ordu’yu tamamen mağlup ederek iç savaşı kazandı.
Sovyetler Birliği (SSCB) resmen kuruldu ve komünist rejim resmileşti.
Lenin’in ölümüyle birlikte Stalin, SSCB liderliğini ele geçirdi ve totaliter bir yönetim kurdu.
5. Bolşevik Devrimi ve İç Savaşın Sonuçları
1. Monarşinin Sonu ve Komünist Yönetimin Kurulması
Çarlık rejimi tamamen sona erdi ve yerine sosyalist bir devlet kuruldu.
Rusya, Marksist-Leninist bir ideolojiyle yönetilmeye başladı.
2. Rusya’da Büyük Kayıplar ve Ekonomik Çöküş
Savaş boyunca milyonlarca insan öldü veya açlık nedeniyle hayatını kaybetti.
Ekonomik çöküş nedeniyle Bolşevikler, Yeni Ekonomi Politikası’nı (NEP) uygulamak zorunda kaldı.
3. Batı ile Düşmanlığın Artması
Batılı ülkelerin Beyaz Ordu’yu desteklemesi, Sovyetler Birliği’nin Batı’ya karşı düşmanca bir tutum almasına neden oldu.
Bu süreç, ilerleyen yıllarda Soğuk Savaş’ın temelini oluşturdu.
Sonuç
Bolşevik Devrimi, 20. yüzyılın en büyük siyasi dönüşümlerinden biri olarak kabul edilir. İç savaşın ardından Bolşevikler, Sovyetler Birliği’ni kurarak Rusya’nın yönetimini tamamen ele geçirdi. Bu süreç, dünyada komünist ideolojinin yayılmasına ve Soğuk Savaş’ın başlamasına neden oldu.
