Boyne Savaşı (1690): İngiltere’nin Taht Mücadelesi ve Avrupa’daki Etkileri

Boyne Savaşı, 11 Temmuz 1690’da İrlanda’da gerçekleşen ve İngiltere tahtı için savaşan Kral III. William (Orange William) ile tahttan indirilen II. James’in orduları arasındaki büyük bir çatışmadır. Bu savaş, İrlanda tarihindeki en önemli dönüm noktalarından biri olmuş ve Avrupa’daki güç dengelerini etkilemiştir.

Boyne Savaşı’nın Arka Planı

1. İngiltere’deki Taht Mücadelesi

• 1688 yılında gerçekleşen "Şanlı Devrim" ile Katolik Kral II. James, İngiltere tahtından indirildi ve yerine Protestan olan III. William getirildi.

• Katolikler, II. James’i desteklerken, Protestanlar III. William’ı destekliyordu.

• Bu durum, sadece İngiltere’yi değil, İrlanda ve İskoçya’yı da kapsayan büyük bir iç savaşa dönüştü.

2. İrlanda’daki Stratejik Mücadele

• II. James, tahtını geri almak için Fransa’nın desteğini alarak İrlanda’da büyük bir ordu kurdu.

• III. William ise İngiltere, Hollanda ve Protestan İskoç kuvvetlerinden oluşan büyük bir orduyla ona karşı harekete geçti.

• Boyne Nehri, iki tarafın karşı karşıya geleceği büyük bir savaşın merkezi haline geldi.

Boyne Savaşı’nın Seyri

1. Savaşın Başlaması

• 11 Temmuz 1690 sabahı, William’ın 36.000 kişilik ordusu Boyne Nehri’nin kuzey kıyısına ulaştı.

• II. James’in 25.000 kişilik ordusu, savunma pozisyonu alarak nehri geçmek isteyen düşmanı durdurmaya çalıştı.

2. III. William’ın Stratejik Hamleleri

• William, ana kuvvetlerini doğrudan saldırıya geçirmeden önce, düşman savunmasını zayıflatmak için yan saldırılar düzenledi.

• İngiliz ve Hollanda birlikleri, nehri geçerek James’in ordusunu kanatlardan kuşatma girişiminde bulundu.

3. II. James’in Savunma Çabaları

• Fransa’nın desteğiyle oluşturulan Katolik birlikleri, Protestan ordusunu durdurmak için yoğun direniş gösterdi.

• Ancak, William’ın birlikleri daha iyi donanımlı ve disiplinliydi, bu da savaşın seyrini değiştirdi.

4. II. James’in Kaçışı ve Savaşın Sonu

• William’ın birlikleri başarılı bir saldırı düzenleyerek James’in ordusunu geri çekilmeye zorladı.

• II. James, savaşın gidişatını değiştiremeyeceğini anlayınca Dublin’e kaçtı ve ardından Fransa’ya sığındı.

• Böylece, William’ın zaferi kesinleşti ve İngiltere tahtındaki konumu güçlendi.

Boyne Savaşı’nın Sonuçları ve Etkileri

1. İngiltere’de Protestan Hâkimiyeti Güçlendi

• III. William’ın zaferi, İngiltere’de Protestan monarşisinin kesinleşmesine neden oldu.

• Bu savaş, İngiltere’de Katolik kralların geri dönüş ihtimalini büyük ölçüde ortadan kaldırdı.

2. İrlanda Katolikleri İçin Ağır Sonuçlar

• Bu savaş, İrlandalı Katoliklerin İngiltere yönetimindeki gücünü önemli ölçüde azalttı.

• İrlanda’da Protestanların üstünlüğü arttı ve Katolikler için baskılar daha da yoğunlaştı.

3. Avrupa’daki Güç Dengeleri Değişti

• Bu zafer, İngiltere’nin Hollanda ile olan müttefikliğini güçlendirdi ve Fransa’ya karşı büyük bir avantaj sağladı.

• Bu savaş, İngiltere’nin Avrupa’daki büyük savaşlardaki etkisini artıran önemli bir dönüm noktası oldu.

4. Williamite Zaferinin Simgesi Oldu

• Bu savaş, Kuzey İrlanda’daki Protestanlar tarafından günümüzde hâlâ kutlanmaktadır.

• Her yıl 12 Temmuz’da "Orange Günü" olarak anılan bu zafer, İrlanda’daki Protestan-Katolik ayrımının tarihi köklerinden biri olarak görülür.

Sonuç

Boyne Savaşı, sadece bir taht mücadelesi değil, aynı zamanda İngiltere, İrlanda ve Avrupa’daki büyük siyasi değişimlerin de tetikleyicisi olmuştur. Bu zafer, İngiltere’de Protestan monarşisinin kesinleşmesine neden olurken, İrlanda’daki Katolikler için baskıcı bir dönemin başlangıcını işaret etmiştir.