Rus İç Savaşı (1917-1922): Bolşeviklerle Beyaz Ordu Arasındaki Mücadele
- tayi
- 15 Şub
- 2 dakikada okunur
Rus İç Savaşı, 1917’de gerçekleşen Ekim Devrimi’nin ardından, Bolşeviklerin (Kızıl Ordu) iktidarını pekiştirmek amacıyla Beyaz Ordu ve diğer muhalif güçlerle savaşmak zorunda kaldığı büyük bir iç çatışmadır. Beş yıl süren bu savaş, Rus İmparatorluğu’nun yıkılmasına, Sovyetler Birliği’nin kurulmasına ve komünizmin Rusya’da hakimiyet kurmasına neden olmuştur.
Rus İç Savaşı’nın Nedenleri
1. Ekim Devrimi ve Bolşevik İktidarı (1917)
1917’deki Şubat Devrimi sonucunda Çar II. Nikolay tahttan indirildi ve Geçici Hükümet kuruldu.
Ancak, bu hükümetin savaşı sürdürmesi ve halkın beklentilerini karşılamaması nedeniyle Bolşevikler, Lenin liderliğinde Ekim Devrimi’ni gerçekleştirerek iktidarı ele geçirdi.
Bolşeviklerin sosyalist politikaları, toprak reformları ve fabrikaların kamulaştırılması birçok kesimin tepkisini çekti.
2. Brest-Litovsk Antlaşması ve Muhalefetin Güçlenmesi (1918)
Bolşevikler, I. Dünya Savaşı’ndan çekilmek amacıyla Almanya ile Brest-Litovsk Antlaşması’nı imzaladı ve büyük toprak kayıpları yaşandı.
Bu antlaşma, milliyetçiler ve eski Çarlık yanlıları için büyük bir tepki kaynağı oldu.
Bolşevik karşıtı güçler, Beyaz Ordu adı altında örgütlenerek Bolşeviklere karşı savaş başlattı.
Rus İç Savaşı’nın Seyri
1. Beyaz Ordu ile Kızıl Ordu Arasındaki Çatışmalar (1918-1920)
Beyaz Ordu, Çarlık subayları, milliyetçiler, liberal demokratlar ve Bolşevik karşıtı solcular gibi farklı gruplardan oluşuyordu.
Bolşevikler, Kızıl Ordu’yu kurarak Troçki’nin liderliğinde güçlü bir savaş makinesi oluşturdular.
Beyaz Ordu, İngiltere, Fransa, Japonya ve ABD’den destek almasına rağmen, lojistik sorunlar ve birlik içindeki görüş ayrılıkları nedeniyle Bolşeviklere karşı zayıf kaldı.
2. Çarlık Ailesinin İnfazı (1918)
1918’de Bolşevikler, Çar II. Nikolay ve ailesini Yekaterinburg’da idam ederek monarşinin geri dönüş ihtimalini tamamen ortadan kaldırdı.
Bu olay, Beyaz Ordu için moral kaybına neden oldu ve Batılı devletlerin Bolşeviklere karşı daha sert tutum almasına yol açtı.
3. Savaşın Doğuda ve Güneyde Şiddetlenmesi (1919-1920)
Beyaz Ordu liderlerinden Anton Denikin, 1919’da Moskova’ya doğru bir saldırı düzenledi ancak Kızıl Ordu tarafından püskürtüldü.
Kolçak, Sibirya bölgesinde mücadele etti ancak 1920’de Bolşevikler tarafından yakalanarak idam edildi.
Kırım ve Güney Rusya’da Beyaz Ordu’nun son kalıntıları 1920’nin sonlarında tamamen yenildi.
Savaşın Sonuçları ve Etkileri
1. Bolşeviklerin Zaferi ve Sovyetler Birliği’nin Kuruluşu (1922)
Kızıl Ordu’nun kesin zaferiyle birlikte Bolşevikler, Rusya’nın tamamında kontrolü sağladı.
1922’de Sovyetler Birliği (SSCB) resmen kuruldu ve Lenin liderliğindeki komünist rejim resmileşti.
2. Büyük Göç ve Beyaz Rusların Sürgünü
Yüz binlerce Beyaz Rus, Avrupa ve Asya’ya kaçtı. Fransa, Almanya ve Türkiye gibi ülkelerde sürgün hayatı yaşadılar.
Beyaz Rus göçü, ilerleyen yıllarda anti-komünist hareketlerin Avrupa’da güçlenmesine yol açtı.
3. Savaşın Yol Açtığı Kayıplar ve Ekonomik Yıkım
Savaş sırasında yaklaşık 10 milyon insan öldü, milyonlarcası açlık ve hastalık nedeniyle hayatını kaybetti.
Ekonomi tamamen çöktü, tarım ve sanayi üretimi felç oldu.
Savaş sonrasında Lenin, ülkeyi toparlamak için Yeni Ekonomi Politikası’nı (NEP) uygulamaya koydu.
4. Batı ile Soğuk Savaşın Temelleri Atıldı
Batılı ülkelerin Beyaz Ordu’ya verdiği destek, Bolşeviklerin Batı’ya karşı düşmanlık beslemesine neden oldu.
Bu düşmanlık, ilerleyen yıllarda Soğuk Savaş’ın temelini oluşturdu.
Sonuç
Rus İç Savaşı, Bolşeviklerin zaferiyle sonuçlanarak komünizmin Rusya’da kalıcı hale gelmesini sağladı. Bu savaş, Sovyetler Birliği’nin doğuşuna zemin hazırlarken, Rus toplumunda büyük bir insani ve ekonomik yıkıma yol açtı.
